Gdzie nie wjedziesz Dieslem Euro 5 we Włoszech? Nowe przepisy i ograniczenia

Wprowadzenie

Włochy wprowadzają rygorystyczne ograniczenia dla samochodów z silnikami Diesla spełniającymi normę Euro 5, aby poprawić jakość powietrza w regionach zmagających się ze smogiem. Nowe przepisy, uchwalone w 2025 roku, zakazują wjazdu takich pojazdów do miast w czterech regionach północnych, w tym popularnych celów turystycznych. Zakaz, wchodzący w życie 1 października 2025 roku, dotyka zarówno mieszkańców, jak i turystów, w tym Polaków podróżujących samochodami. Artykuł, oparty na włoskich źródłach, takich jak strony regionalnych władz i media motoryzacyjne, szczegółowo omawia przepisy, ich zakres, kary, wyjątki, konsekwencje dla kierowców oraz praktyczne wskazówki, aby pomóc w nawigacji po nowych regulacjach.

Czym jest zakaz diesli Euro 5?

Norma Euro 5

Norma Euro 5 to unijny standard emisji spalin, wprowadzony w 2009 roku i obowiązujący dla nowych samochodów od 2011 do 2015 roku. Określa limity emisji tlenków azotu (NOx), cząstek stałych (PM) i innych zanieczyszczeń. Diesle Euro 5 emitują więcej NOx i PM niż nowsze pojazdy z normą Euro 6, co czyni je celem ograniczeń w miastach z problemem smogu. Przykładowe modele to Volkswagen Golf VI (2008–2012), Ford Focus II (2004–2011) czy Renault Megane III (2008–2016).

Powody wprowadzenia zakazu

Północne Włochy, zwłaszcza dolina Po, borykają się z wysokim stężeniem pyłów zawieszonych (PM2.5, PM10) i tlenków azotu, wynikającym z ruchu drogowego, przemysłu i niekorzystnej geografii. Zakaz diesli Euro 5 jest częścią unijnych wysiłków na rzecz redukcji emisji, zgodnie z dyrektywami dotyczącymi jakości powietrza. Włoskie regiony chcą poprawić zdrowie publiczne i uniknąć kar UE za przekroczenie norm zanieczyszczeń.

Szczegóły nowych przepisów

Regiony objęte zakazem

Zakaz wjazdu dla diesli Euro 5 obejmuje cztery regiony północnych Włoch:

• Piemont: Turyn, Alessandria, Novara i inne miasta powyżej 30 tysięcy mieszkańców.
• Lombardia: Mediolan, Bergamo, Brescia, Monza.
• Emilia-Romania: Bolonia, Modena, Parma, Reggio Emilia.
• Wenecja Euganejska: Wenecja, Werona, Padwa, Vicenza, Treviso.

Ograniczenia dotyczą wszystkich miast z populacją powyżej 30 tysięcy mieszkańców w tych regionach, co obejmuje większość popularnych celów turystycznych.

Data wprowadzenia i harmonogram

Zakaz wchodzi w życie 1 października 2025 roku, ale każdy region stosuje inne zasady dotyczące godzin i okresów obowiązywania:

• Piemont: Zakaz obowiązuje w sezonie zimowym, od 1 października 2025 do 15 kwietnia 2026 (w kolejnych latach od 15 września do 15 kwietnia), w dni robocze, w godzinach 8:30–18:30.
• Lombardia: Zakaz obowiązuje przez cały rok, 7 dni w tygodniu, w godzinach 7:30–19:30.
• Emilia-Romania: Zakaz dotyczy dni roboczych, przez cały rok, w godzinach 8:30–18:30, z możliwością zaostrzenia w okresach wysokiego smogu.
• Wenecja Euganejska: Najbardziej rygorystyczne przepisy – zakaz obowiązuje 7 dni w tygodniu, 24 godziny na dobę, bez przerw godzinowych.

Zakres zakazu

Zakaz obejmuje wszystkie pojazdy z silnikiem Diesla Euro 5, w tym:

• Samochody osobowe.
• Pojazdy dostawcze i ciężarowe.
• Pojazdy zarejestrowane we Włoszech i za granicą, w tym w Polsce.

Ograniczenia dotyczą stref niskiej emisji (Zone a Basse Emissioni) oraz stref ograniczonego ruchu (Zona a Traffico Limitato, ZTL), które są wyraźnie oznakowane.

Kary za nieprzestrzeganie

Kierowcy, którzy wjadą dieslem Euro 5 do strefy objętej zakazem, muszą liczyć się z karami:

• Podstawowa kara: Od 168 do 679 euro (około 700–2900 zł) za pierwsze naruszenie.
• Recydywa: Przy wielokrotnych wykroczeniach możliwe jest czasowe zawieszenie prawa jazdy we Włoszech (do 30 dni).
• Egzekucja: Mandaty są przesyłane pocztą i mogą być egzekwowane w Polsce dzięki unijnym mechanizmom wymiany danych.

Kontrola odbywa się za pomocą kamer rejestrujących tablice rejestracyjne, np. w Mediolanie (system Area C i Area B) czy Turynie (Area Bassa Emissione).

Wyjątki od zakazu

Przepisy przewidują ograniczone wyjątki:

• Pojazdy służb: Policja, karetki, straż pożarna, służby komunalne.
• Pojazdy historyczne: Samochody z certyfikatem pojazdu historycznego (wpisane do rejestru ASI) po uzyskaniu zgody.
• Osoby z niepełnosprawnościami: Pojazdy z oznaczeniem dla osób niepełnosprawnych mogą uzyskać pozwolenie po rejestracji w lokalnych urzędach.
• Program Move-In: W Piemoncie i Lombardii właściciele diesli Euro 5 mogą zainstalować urządzenie monitorujące przebieg, umożliwiające ograniczony wjazd (np. 2000 km rocznie w strefach zakazu). Wenecja Euganejska i Emilia-Romania nie oferują tego programu.

Mieszkańcy nie mają znaczących ulg, a turyści muszą przestrzegać zakazu bez wyjątków, chyba że uzyskają pozwolenie (np. dla hotelu w ZTL).

Wpływ zakazu na kierowców

Dla mieszkańców Włoch

Mieszkańcy regionów objętych zakazem, posiadający diesle Euro 5 (głównie z lat 2011–2015), muszą:

• Wymienić pojazdy na nowsze (Euro 6, hybrydy, elektryczne).
• Korzystać z transportu publicznego, szczególnie w miastach takich jak Mediolan czy Bolonia.
• Rozważyć program Move-In (tylko w Piemoncie i Lombardii) dla ograniczonego wjazdu.

Zakaz może obniżyć wartość używanych diesli Euro 5 na rynku wtórnym, co dotyka właścicieli takich pojazdów.

Dla turystów, w tym Polaków

Polacy podróżujący do Włoch dieslami Euro 5 muszą przygotować się na ograniczenia w popularnych miastach, takich jak Mediolan, Wenecja, Turyn czy Werona. Zakaz szczególnie utrudnia zwiedzanie Wenecji Euganejskiej, gdzie ograniczenia obowiązują 24/7. Konsekwencje obejmują:

• Ryzyko mandatów przy wjeździe do stref ZTL.
• Konieczność parkowania na obrzeżach miast i korzystania z transportu publicznego.
• Wyższe koszty podróży, jeśli zdecydują się na wynajem nowszych pojazdów.

Wyzwania dla kierowców

• Brak plakietek ekologicznych: Włochy nie stosują systemu plakietek, jak Niemcy (Umweltplakette) czy Francja (Crit’Air), co utrudnia identyfikację stref zakazu.
• Różnice regionalne: Harmonogramy i godziny różnią się między regionami, co wymaga uwagi przy planowaniu podróży.
• Koszty kar: Mandaty od 168 euro mogą znacząco obciążyć budżet, szczególnie przy wielokrotnych naruszeniach.
• Ograniczone wyjątki: Turyści rzadko kwalifikują się do zwolnień, co czyni zakaz uciążliwym.

Włoskie źródła potwierdzające przepisy

• Regione Piemonte (www.regione.piemonte.it): Potwierdza zakaz w sezonie zimowym (1 października 2025–15 kwietnia 2026) i program Move-In.
• Regione Lombardia (www.regione.lombardia.it): Opisuje zakaz całoroczny w godzinach 7:30–19:30, z systemami Area C i Area B w Mediolanie.
• Regione Emilia-Romagna (www.regione.emilia-romagna.it): Wskazuje zakaz w dni robocze, z możliwością zaostrzenia w okresach smogu.
• Regione Veneto (www.regione.veneto.it): Potwierdza całodobowy zakaz 7 dni w tygodniu, najsurowszy w regionie.
• Quattroruote (www.quattroruote.it): Analizuje wpływ zakazu na kierowców i rynek aut używanych.
• Il Sole 24 Ore (www.ilsole24ore.com): Omawia kary, systemy monitoringu i procedury odwołań.

Praktyczne wskazówki dla kierowców

Jak sprawdzić normę pojazdu?

Sprawdź dowód rejestracyjny (pole V.9) lub dane techniczne u producenta. Diesle z lat 2011–2015 zwykle spełniają Euro 5. W razie wątpliwości skontaktuj się z serwisem lub dealerem.

Jak unikać stref zakazu?

• Planuj trasę: Korzystaj z aplikacji nawigacyjnych (Google Maps, Waze), które ostrzegają o ZTL, choć nie zawsze uwzględniają zakazy ekologiczne.
• Parkuj poza centrum: Miasta oferują parkingi „park and ride”, np. w Mestre (Wenecja), Famagosta (Mediolan) czy Turynie (Caio Mario).
• Zwracaj uwagę na znaki: Szukaj oznaczeń „Zona a Traffico Limitato” z dopiskiem o zakazie dla Euro 5.
• Sprawdź strony urzędowe: Strony takie jak www.comune.milano.it, www.comune.torino.it, www.comune.bologna.it czy www.comune.venezia.it zawierają mapy stref i szczegóły.

Alternatywy dla diesli Euro 5

• Wynajem samochodu: Wynajmij pojazd z normą Euro 6, hybrydowy lub elektryczny na czas podróży.
• Transport publiczny: Mediolan ma rozbudowaną sieć metra, Bolonia – autobusy i tramwaje, Wenecja – promy i koleje regionalne.
• Car-sharing: W większych miastach dostępne są usługi car-sharingu z pojazdami elektrycznymi, zwolnionymi z zakazów.

Co zrobić w przypadku mandatu?

Jeśli otrzymasz mandat, sprawdź szczegóły na powiadomieniu (data, godzina, miejsce). Odwołanie możliwe w ciągu 30 dni do Sędziego Pokoju lub 60 dni do Prefekta, w języku włoskim. Osoby z niepełnosprawnościami mogą ubiegać się o zwolnienie po okazaniu międzynarodowej karty, ale wymaga to zgłoszenia przed wjazdem. Strona www.comune.milano.it szczegółowo opisuje procedury.

Przygotowanie do podróży

• Zapoznaj się z lokalnymi przepisami na stronach urzędowych miast lub regionów.
• Skontaktuj się z hotelem, jeśli znajduje się w ZTL – niektóre obiekty mogą zgłosić Twój pojazd do tymczasowego wjazdu.
• Zabierz dokumenty pojazdu, prawo jazdy i ubezpieczenie OC, które mogą być wymagane przy kontroli.

Korzyści i kontrowersje zakazu

Korzyści

• Poprawa jakości powietrza: Redukcja emisji NOx i PM poprawi zdrowie mieszkańców, szczególnie w dolinie Po.
• Promocja ekologicznych pojazdów: Zakaz zachęca do inwestycji w auta Euro 6, hybrydy i elektryczne.
• Lepsze warunki dla turystyki: Czystsze powietrze i mniej samochodów w centrach miast sprzyjają zwiedzaniu pieszo lub rowerem.

Kontrowersje

• Koszty dla kierowców: Wymiana samochodów jest droga, szczególnie dla osób o niższych dochodach.
• Utrudnienia dla turystów: Brak jednolitego systemu plakietek i złożone przepisy mogą prowadzić do nieświadomego łamania zasad.
• Wpływ na rynek aut używanych: Diesle Euro 5 tracą wartość, co dotyka właścicieli.

Podsumowanie

Zakaz wjazdu dla diesli Euro 5 we Włoszech, wchodzący w życie 1 października 2025 roku, jest potwierdzony przez włoskie źródła, takie jak Regione Veneto, Regione Lombardia i Quattroruote. Obejmuje cztery regiony północne (Piemont, Lombardia, Emilia-Romania, Wenecja Euganejska), z najbardziej rygorystycznymi przepisami w Wenecji Euganejskiej (24/7). Kary wynoszą 168–679 euro, a wyjątki są ograniczone do służb, pojazdów historycznych i osób z niepełnosprawnościami. Polacy podróżujący dieslami Euro 5 muszą unikać stref ZTL, parkować na obrzeżach miast i rozważyć transport publiczny lub wynajem nowszych aut, aby uniknąć mandatów. Przepisy, choć kontrowersyjne, mają na celu poprawę jakości powietrza i wspierają unijne cele ekologiczne. Przed podróżą warto sprawdzić lokalne regulacje na stronach urzędowych, aby zaplanować trasę bez stresu.