Protesty ekologów przeciwko rozbudowie stacji narciarskiej w Karkonoskim Parku Narodowym

Karkonoski Park Narodowy (KPN), jeden z najcenniejszych obszarów chronionych w Polsce, stał się areną gorącej debaty. W lutym 2025 roku Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz dyrektor KPN, Andrzej Raj, wyrazili zgodę na zmianę przeznaczenia 2,77 ha lasów pod rozbudowę infrastruktury narciarskiej w rejonie góry Kopa w Karpaczu. Decyzja ta, potwierdzona w ostatnich 12 godzinach jako kontynuacja konsultacji społecznych zakończonych 30 kwietnia 2025, wywołała oburzenie organizacji ekologicznych. Ekolodzy, na czele z Pracownią na rzecz Wszystkich Istot, zapowiedzieli protesty w najbliższych dniach, wskazując na poważne zagrożenia dla unikalnej fauny i flory Karkonoszy. Poniższy artykuł szczegółowo analizuje kontekst, argumenty stron, potencjalne skutki oraz dalsze kroki w tej kontrowersyjnej sprawie.

Tło decyzji o rozbudowie

Geneza inwestycji

Rozbudowa stacji narciarskiej na górze Kopa to projekt, który od lat budzi emocje w regionie. Kompleks narciarski w Karpaczu istnieje od dekad, ale obecne plany zakładają znaczne powiększenie tras i wyciągów. W lutym 2025 roku Ministerstwo Klimatu i Środowiska zatwierdziło zmianę przeznaczenia 2,77 ha lasów w KPN, co umożliwi wycinkę 1,72 ha górskich borów świerkowych. Decyzja ta jest częścią zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP) dla Karpacza, konsultowanego do 30 kwietnia 2025.

Argumenty zwolenników

Zwolennicy inwestycji, w tym dyrekcja KPN oraz lokalni przedsiębiorcy, twierdzą, że rozbudowa jest konieczna dla rozwoju turystyki w regionie. Dyrektor Andrzej Raj podkreśla, że teren od lat podlega presji narciarskiej, a nowa infrastruktura nie wpłynie znacząco na środowisko. Ministerstwo argumentuje, że straty przyrodnicze będą minimalne, opierając się na prognozie oddziaływania na środowisko. Dodatkowo wskazuje się na korzyści ekonomiczne, takie jak nowe miejsca pracy i zwiększenie atrakcyjności Karpacza dla turystów.

Procedura administracyjna

Proces decyzyjny obejmuje kilka etapów:

• Zmiana przeznaczenia gruntów: Zgoda ministerstwa na przekształcenie 2,77 ha lasów w teren inwestycyjny.
• Konsultacje społeczne: Odbywały się do 30 kwietnia 2025, ale ekolodzy skarżą się na ograniczony dostęp do procedury.
• Decyzja środowiskowa: Inwestor musi uzyskać zgodę Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (RDOŚ).
• Pozwolenie na budowę: Kolejny etap, który może zostać zaskarżony przez organizacje ekologiczne.

Sprzeciw ekologów

Zagrożenia dla przyrody

Ekolodzy alarmują, że rozbudowa stanowi bezpośrednie zagrożenie dla bioróżnorodności KPN, który jest także obszarem Natura 2000. Kluczowe problemy to:

• Wycinka lasów: Planowana wycinka 1,72 ha górskich borów świerkowych, które są cennym siedliskiem chronionym w UE.
• Zagrożenie dla ptaków: W rejonie góry Kopa stwierdzono 45 gatunków ptaków, w tym 38 lęgowych, z czego 17 (np. sóweczka, włochatka, dzięcioł czarny) podlega ścisłej ochronie. Rozbudowa może zniszczyć ich lęgowiska.
• Wpływ na ekosystem: Infrastruktura narciarska zaburza naturalny obieg wody w górach, co w kontekście zmian klimatycznych pogłębia problem suszy i powodzi.

Argumenty przeciwko inwestycji

Radosław Ślusarczyk z Pracowni na rzecz Wszystkich Istot krytykuje decyzję jako sprzeczną z celami ochrony KPN. Wskazuje, że:

• Prognoza środowiskowa jest oparta na nieaktualnych danych i nie uwzględnia długoterminowych skutków.
• Inwestycja jest nieuzasadniona w dobie ocieplenia klimatu, które powoduje „biedę śnieżną” – coraz krótsze i mniej śnieżne zimy. Śnieżne Kotły, ikoniczny obszar KPN, są już niemal pozbawione śniegu.
• Decyzja ignoruje plan ochrony KPN, który nakazuje minimalizację wpływu człowieka na przyrodę.

Zapowiedź protestów

Organizacje ekologiczne, w tym Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, zapowiedziały aktywne działania:

• Protesty uliczne: Planowane w najbliższych dniach, choć dokładne daty nie zostały podane.
• Zaangażowanie w procedury administracyjne: Ekolodzy zamierzają uczestniczyć w kolejnych etapach (decyzja środowiskowa, pozwolenie na budowę), aby zablokować inwestycję.
• Kampania społeczna: Posty na X, takie jak te od @PracowniaBystra, wzywają do sprzeciwu i nazywają decyzję „skandaliczną”.

Kontekst środowiskowy i klimatyczny

Zmiany klimatyczne w Karkonoszach

Karkonosze borykają się z coraz bardziej widocznymi skutkami ocieplenia klimatu:

• Spadek pokrywy śnieżnej: KPN informuje, że wiosną w śniegu magazynowane jest obecnie tylko 250–300 litrów wody na m², w porównaniu do 700–800 litrów w drugiej połowie XX wieku.
• Susza i powodzie: Szybkie topnienie śniegu i brak stabilnej pokrywy śnieżnej zaburzają obieg wody, co zwiększa ryzyko powodzi i suszy.
• Torfowiska bez śniegu: Torfowiska, kluczowe dla retencji wody, są coraz bardziej narażone na wysychanie.

Opinie ekspertów

Komisja ds. Ochrony Ekosystemów Państwowej Rady Ochrony Przyrody w maju 2024 roku ostrzegła, że rozbudowa infrastruktury narciarskiej w parkach narodowych jest niecelowa w obliczu zmian klimatycznych. Skrócenie okresu zalegania śniegu i ryzyko środowiskowe związane z takimi inwestycjami budzą poważne wątpliwości.

Reakcje społeczne i polityczne

Stanowisko lokalnej społeczności

Część mieszkańców Karpacza popiera inwestycję, widząc w niej szansę na rozwój gospodarczy. Jednak inni, zwłaszcza ekolodzy i turyści ceniący KPN za walory przyrodnicze, wyrażają sprzeciw. Posty na X, takie jak od @PrzemekTaranek, wskazują na absurd argumentu, że „presja narciarska” uzasadnia dalszą dewastację.

Rola Ministerstwa Klimatu i Środowiska

Ministerstwo, na czele z Pauliną Hennig-Kloską, znalazło się pod ostrzałem krytyki. Ekolodzy zarzucają resortowi hipokryzję – z jednej strony promuje ochronę przyrody, z drugiej zgadza się na wycinkę lasów w parku narodowym.

Dyrektor KPN pod presją

Andrzej Raj, dyrektor KPN, jest w trudnej pozycji. Z jednej strony deklaruje, że to ostatnia zgoda na rozbudowę tras narciarskich w rejonie góry Kopa, z drugiej – jego decyzja o poparciu inwestycji wywołała falę krytyki. Ekolodzy wzywają go do wycofania zgody i przestrzegania planu ochrony parku.

Potencjalne skutki inwestycji

Ekologiczne

• Straty w bioróżnorodności: Wycinka lasów i fragmentacja siedlisk mogą nieodwracalnie wpłynąć na populacje ptaków i innych gatunków.
• Zaburzenie obiegu wody: Nowe trasy i wyciągi zwiększą odpływ wody, pogłębiając problem suszy i powodzi.
• Degradacja krajobrazu: KPN, znany z malowniczych widoków, może stracić na atrakcyjności dla turystów ceniących dziką przyrodę.

Ekonomiczne

• Krótkoterminowe korzyści: Nowe miejsca pracy i wzrost liczby turystów w Karpaczu.
• Długoterminowe ryzyko: Skrócenie sezonu narciarskiego z powodu braku śniegu może sprawić, że inwestycja stanie się nieopłacalna.

Społeczne

• Polaryzacja społeczności: Spór między zwolennikami rozwoju turystyki a obrońcami przyrody może zaostrzyć lokalne konflikty.
• Zaangażowanie społeczne: Protesty ekologów mogą zwiększyć świadomość ekologiczną wśród mieszkańców i turystów.

Dalsze kroki i możliwe scenariusze

Procedura administracyjna

Inwestor musi teraz uzyskać:

• Decyzję środowiskową: RDOŚ oceni wpływ inwestycji na środowisko. Ekolodzy zapowiadają składanie uwag i odwołań.
• Pozwolenie na budowę: Jeśli decyzja środowiskowa będzie pozytywna, inwestor złoży wniosek o pozwolenie, co również może zostać zaskarżone.

Działania ekologów

• Protesty uliczne: Zaplanowane w najbliższych dniach, prawdopodobnie w Karpaczu i Wrocławiu.
• Kampanie medialne: Organizacje takie jak Pracownia na rzecz Wszystkich Istot intensyfikują działania w mediach społecznościowych, wzywając do bojkotu inwestycji.
• Skargi do UE: Ekolodzy rozważają zgłoszenie sprawy do instytucji unijnych, wskazując na naruszenie dyrektyw Natura 2000.

Możliwe scenariusze

1. Realizacja inwestycji: Jeśli inwestor spełni wszystkie wymogi, rozbudowa może ruszyć w ciągu najbliższych miesięcy.
2. Zablokowanie projektu: Protesty, odwołania i nacisk społeczny mogą zmusić władze do wycofania zgody.
3. Kompromis: Możliwe jest ograniczenie skali inwestycji lub wprowadzenie dodatkowych środków ochrony przyrody.

Podsumowanie

Decyzja o rozbudowie stacji narciarskiej w Karkonoskim Parku Narodowym wywołała jedną z najgorętszych debat ekologicznych w Polsce w 2025 roku. Z jednej strony stoją argumenty gospodarcze i wizja rozwoju turystyki, z drugiej – potrzeba ochrony unikalnej przyrody Karkonoszy w obliczu zmian klimatycznych. Protesty ekologów, zapowiedziane na najbliższe dni, mogą wpłynąć na dalszy przebieg sprawy. Kluczowe będzie zaangażowanie społeczne, rzetelność procedur administracyjnych oraz odpowiedź władz na rosnące obawy o przyszłość KPN. Sprawa ta pokazuje, jak trudne jest pogodzenie interesów ekonomicznych z ochroną środowiska w dobie kryzysu klimatycznego.

Źródła

• Zielona Interia: Trzy hektary parku narodowego pod kompleks narciarski
• Spider’s Web: Martwią się, że nie tak to powinno wyglądać
• Posty na X od @PracowniaBystra i @PrzemekTaranek
• Radio ZET: Zielone światło dla rozbudowy stacji narciarskiej