Lista refundacyjna 2025 – które leki na cukrzycę i raka będą teraz dostępne za darmo?

Refundacja leków od lipca 2025 roku – szczegółowe omówienie zmian, skutków i znaczenia dla pacjentów

Wstęp

Wprowadzenie kolejnych zmian na liście leków refundowanych w Polsce to krok, który budzi zainteresowanie nie tylko środowiska medycznego, ale przede wszystkim pacjentów. Od 1 lipca 2025 roku zacznie obowiązywać nowa lista refundacyjna Ministerstwa Zdrowia, obejmująca aż 41 nowych cząsteczkowo-wskazań, z czego 18 dotyczy terapii onkologicznych, a 23 nieonkologicznych. Jest to największa od miesięcy aktualizacja, która znacząco zmienia dostępność wielu innowacyjnych terapii i rozszerza spektrum wsparcia dla pacjentów cierpiących na choroby przewlekłe i rzadkie. W poniższym artykule znajdziesz profesjonalną, szczegółową analizę tych zmian, ich naukowe uzasadnienie, przewidywane skutki dla systemu ochrony zdrowia oraz znaczenie dla poszczególnych grup pacjentów.

Tło zmian – polityka refundacyjna w Polsce

Ustawa refundacyjna jako podstawa systemu

System refundacyjny w Polsce opiera się na ustawie z 12 maja 2011 roku, która weszła w życie w 2012 roku i wprowadziła transparentne, sztywne zasady finansowania leków przez państwo. Zasady te regulują, które leki oraz w jakich wskazaniach mogą być refundowane, jakie muszą spełniać kryteria efektywności klinicznej oraz jakie grupy pacjentów mogą z nich korzystać. Od kilku lat obserwujemy coraz dynamiczniejsze aktualizacje listy refundacyjnej, które są reakcją na rozwój medycyny, pojawienie się nowych terapii i rosnące potrzeby pacjentów.

Trendy ostatnich lat i intensyfikacja zmian

Od 2022 roku tempo wprowadzania innowacyjnych terapii wyraźnie przyspieszyło. W samym 2025 roku lista refundacyjna była już aktualizowana trzykrotnie – w styczniu, kwietniu i teraz, w lipcu. Tak duża liczba nowych pozycji na liście wynika z potrzeby zwiększenia dostępności do nowoczesnych terapii, zwłaszcza w obszarach, gdzie dotychczasowe leczenie było niewystarczające lub nieoptymalne.

Zakres nowych refundacji od 1 lipca 2025

Leki onkologiczne – przełom w terapii nowotworów

Największą zmianą, jaka czeka polskich pacjentów, jest rozszerzenie refundacji nowoczesnych leków onkologicznych. Na listę wchodzą cząsteczki, które zmieniają paradygmat leczenia nowotworów i znacznie zwiększają szanse na skuteczną terapię nawet w bardzo zaawansowanych przypadkach. Do nowych refundowanych terapii należą m.in.:

• Trastuzumab derukstekan (Enhertu) – rewolucyjny lek stosowany w leczeniu zaawansowanego raka piersi HER2-dodatniego, który według najnowszych badań klinicznych pozwala na znaczne wydłużenie czasu przeżycia wolnego od progresji choroby.
• Ripretynib (Qinlock) – nowoczesny inhibitor kinazy tyrozynowej stosowany w rzadkich nowotworach przewodu pokarmowego, w tym GIST (gastrointestinal stromal tumour), dedykowany pacjentom, u których zawiodły standardowe terapie.
• Pembrolizumab (Keytruda), niwolumab (Opdivo), erdafitynib (Balversa) – immunoterapia i terapie celowane dla chorych na raka pęcherza moczowego, które pozwalają na leczenie nawet w przypadkach opornych na klasyczną chemioterapię.
• Dasatynib, nab-paklitaksel, ramucyrumab (Cyramza), regorafenib (Stivarga), luspatercept (Reblozyl) – cząsteczki stosowane w leczeniu raka płuca, raka jelita grubego, nowotworów krwi oraz innych rzadkich nowotworów.

Te zmiany wpisują się w światowe trendy personalizacji leczenia onkologicznego, umożliwiając zastosowanie leków o wysokiej skuteczności i ograniczonym profilu działań niepożądanych.

Terapie nieonkologiczne – wsparcie dla chorych przewlekle i na choroby rzadkie

Nie mniejszą rewolucję przynosi lista refundacyjna w obszarze chorób nieonkologicznych. Na liście znalazły się terapie dla schorzeń, które dotąd pozostawały niedostatecznie zaopiekowane lub leczenie było bardzo kosztowne:

• Skyclarys (omaweloksolan) – pierwszy w Polsce refundowany lek na ataksję Friedreicha, czyli ciężką, postępującą chorobę neurodegeneracyjną dzieci i młodzieży.
• Livmarli – terapia przeznaczona dla pacjentów z zespołem Alagille’a, rzadkim zaburzeniem genetycznym prowadzącym do poważnych chorób wątroby i układu sercowo-naczyniowego.
• Litfulo – pierwszy refundowany lek biologiczny na łysienie plackowate, chorobę autoimmunologiczną skóry głowy.
• Ebglyss (lebrykizumab) – innowacyjna terapia biologiczna w leczeniu ciężkich postaci atopowego zapalenia skóry, dedykowana pacjentom nieodpowiadającym na leczenie miejscowe.
• Vyepti (eptinezumab) – nowy lek do profilaktyki przewlekłej migreny, znacząco poprawiający komfort życia osób zmagających się z tą uciążliwą chorobą.
• Briumvi (ubituksymab), Ocrevus (okrelizumab) – zaawansowane leki na stwardnienie rozsiane, wykazujące wysoką skuteczność w redukcji liczby rzutów choroby i spowolnieniu jej postępu.
• HyQvia – immunoglobulina do podawania podskórnego, stosowana w terapii polineuropatii, zapewniająca długotrwałe efekty i zmniejszająca konieczność częstych hospitalizacji.
• Jardiance (empagliflozyna) – nowoczesny inhibitor SGLT2, który nie tylko kontroluje poziom cukru we krwi, ale wykazuje również istotny wpływ na redukcję ryzyka niewydolności serca i zgonów sercowo-naczyniowych u pacjentów z cukrzycą typu 2.

Wprowadzenie tak szerokiego spektrum nowych terapii stanowi ogromną szansę dla chorych, którzy dotąd pozostawali bez efektywnych opcji leczenia.

Nowe zasady refundacji insuliny Toujeo dla dzieci

Jedną z najważniejszych zmian dla rodzin dzieci z cukrzycą typu 1 jest wprowadzenie insuliny Toujeo na listę leków bezpłatnych dla dzieci powyżej 6. roku życia. Toujeo to nowoczesna insulina bazalna o przedłużonym czasie działania, która pozwala na lepszą kontrolę glikemii, mniejsze ryzyko nocnych hipoglikemii i wygodniejszą terapię. Umożliwienie bezpłatnego dostępu do tego preparatu to ogromne wsparcie dla rodzin i realna poprawa jakości życia najmłodszych pacjentów.

Refundacja epinefryny – bezpieczeństwo w anafilaksji

Kolejna ważna zmiana dotyczy refundacji epinefryny (adrenaliny) w postaci autostrzykawki, przeznaczonej dla dzieci i dorosłych zagrożonych ciężką reakcją alergiczną, czyli wstrząsem anafilaktycznym. Szybka dostępność refundowanego preparatu ratuje życie, zwłaszcza u pacjentów uczulonych na jad owadów, orzeszki ziemne czy inne alergeny pokarmowe. Dotychczas dla wielu rodzin wysoki koszt epinefryny był barierą – teraz dostępność tego leku istotnie się zwiększy.

Szczegółowe omówienie kluczowych nowych leków

Trastuzumab derukstekan (Enhertu)

Trastuzumab derukstekan jest lekiem z grupy przeciwciał monoklonalnych koniugowanych z cytostatykiem (ADC). Łączy celowanie w receptor HER2, typowy dla agresywnych nowotworów piersi, z bezpośrednim dostarczeniem leku cytotoksycznego do komórki nowotworowej. Wyniki badań klinicznych DESTINY-Breast03 i innych wykazały, że lek ten ponad dwukrotnie wydłuża czas przeżycia bez progresji choroby w porównaniu do dotychczasowych standardów, a jego profil bezpieczeństwa jest korzystny. Refundacja tej cząsteczki w Polsce jest przełomem dla kobiet z przerzutowym rakiem piersi.

Jardiance (empagliflozyna)

Jardiance to przedstawiciel inhibitorów SGLT2 – leków, które od kilku lat rewolucjonizują leczenie cukrzycy typu 2 i niewydolności serca. Działają poprzez blokowanie zwrotnego wchłaniania glukozy w nerkach, co prowadzi do obniżenia poziomu cukru we krwi, ale mają też udokumentowany wpływ na poprawę funkcji serca i nerek. Badania EMPA-REG OUTCOME oraz EMPEROR-Reduced wykazały, że empagliflozyna znacząco zmniejsza ryzyko hospitalizacji i zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych u pacjentów z cukrzycą oraz niewydolnością serca. Zwiększenie dostępności tego leku w Polsce to znaczący krok w kierunku nowoczesnego leczenia kardiometabolicznego.

Skyclarys (omaweloksolan)

Skyclarys to pierwszy w Europie i na świecie lek skuteczny w terapii ataksji Friedreicha – rzadkiej, postępującej choroby neurodegeneracyjnej. Jego mechanizm polega na zwiększaniu produkcji energii w mitochondriach oraz redukcji stresu oksydacyjnego w komórkach nerwowych. W badaniach klinicznych wykazano, że lek ten znacząco spowalnia postęp niepełnosprawności i poprawia funkcjonowanie neurologiczne dzieci i młodych dorosłych. Refundacja Skyclarys to nadzieja dla rodzin, które dotąd były pozbawione jakichkolwiek opcji farmakoterapii.

Epinefryna w autostrzykawce

Epinefryna to podstawowy lek ratujący życie w anafilaksji. Mechanizm jej działania polega na szybkim obkurczaniu naczyń krwionośnych, rozluźnianiu mięśni dróg oddechowych oraz hamowaniu wydzielania mediatorów reakcji alergicznej. Szybka podaż domięśniowa leku przez autostrzykawkę pozwala w kilka minut zatrzymać objawy zagrażające życiu – duszność, spadek ciśnienia czy obrzęk krtani. Dostępność refundowanej epinefryny zwiększa bezpieczeństwo osób z alergiami i może znacząco obniżyć liczbę powikłań śmiertelnych w tej grupie.

Znaczenie zmian dla pacjentów

Szerszy dostęp do innowacji

Wprowadzenie aż 41 nowych cząsteczkowo-wskazań do refundacji to realna poprawa sytuacji tysięcy pacjentów. Dostęp do innowacyjnych leków, które jeszcze niedawno były poza zasięgiem większości chorych, oznacza wyższe szanse na dłuższe życie, lepszą kontrolę choroby i mniejsze ryzyko powikłań.

Wsparcie dla rodzin dzieci z cukrzycą

Bezpłatna insulina Toujeo pozwala na obniżenie kosztów codziennej terapii, a jednocześnie umożliwia stosowanie nowoczesnych, bezpieczniejszych preparatów już od najmłodszych lat.

Bezpieczeństwo w sytuacjach nagłych

Refundacja epinefryny daje poczucie bezpieczeństwa rodzinom dzieci i dorosłych z ciężkimi alergiami, zmniejsza strach przed anafilaksją i pozwala szybciej reagować na zagrożenie życia.

Poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia

Szybkie wprowadzanie innowacji do refundacji zmniejsza rozwarstwienie dostępu do terapii między Polską a krajami Europy Zachodniej, skraca czas oczekiwania na leczenie i zwiększa skuteczność interwencji medycznych.

Wyzwania i perspektywy dalszego rozwoju

Wprowadzenie tak dużej liczby nowych leków wiąże się z wyzwaniami finansowymi i organizacyjnymi dla systemu ochrony zdrowia. Wzrost wydatków na refundację to z jednej strony koszt, ale z drugiej – inwestycja w zdrowie populacji, zmniejszenie liczby hospitalizacji i powikłań, a także podniesienie jakości życia pacjentów. W perspektywie kilku lat istotne będzie monitorowanie skuteczności tych terapii w populacji polskiej oraz dalsze usprawnianie procedur refundacyjnych.

Podsumowanie

Od 1 lipca 2025 roku polski system refundacyjny wkracza w nową erę dostępności i nowoczesności. Lista refundacyjna zostaje wzbogacona o rekordową liczbę innowacyjnych terapii – zarówno w onkologii, jak i w leczeniu chorób przewlekłych oraz rzadkich. Najważniejsze zmiany dotyczą nowoczesnych leków na raka, terapii dla osób z cukrzycą (w tym dzieci), nowych opcji dla chorych na stwardnienie rozsiane, migrenę czy atopowe zapalenie skóry oraz refundacji leków ratujących życie, takich jak epinefryna. To krok, który znacząco podnosi poziom opieki nad pacjentem, zmniejsza bariery finansowe i daje realną szansę na lepsze życie tysiącom chorych. Wzrost tempa aktualizacji refundacyjnych i otwartość na innowacje to kierunek, który może wyznaczyć nowe standardy dla całej Europy Środkowo-Wschodniej.