System GRZMOT: Nowy Polski VSHORAD na MSPO 2025 – Analiza Techniczna i Strategiczna

Wprowadzenie

Na Międzynarodowej Wystawie Przemysłu Obronnego (MSPO) 2025 w Kielcach, zaplanowanej na 2–5 września 2025 roku, Polska zaprezentuje prototyp nowego systemu obrony powietrznej bardzo krótkiego zasięgu (VSHORAD) o nazwie GRZMOT. System ten, opracowany przez konsorcjum pod przewodnictwem Mesko S.A., ma odpowiadać na współczesne zagrożenia, takie jak niskolatające drony, śmigłowce i pociski manewrujące. Wyposażony w pociski o zasięgu rażenia do 12 km i oparty na mobilnej platformie Jelcz 6×6, GRZMOT jest promowany jako przyszłościowy element wielowarstwowej obrony powietrznej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (SZ RP). Artykuł ten szczegółowo analizuje specyfikację techniczną systemu, jego znaczenie strategiczne, kontekst prezentacji na MSPO 2025, wyzwania wdrożeniowe oraz potencjalny wpływ na polski przemysł zbrojeniowy i rynki międzynarodowe.

Celem artykułu jest dostarczenie kompleksowego spojrzenia na GRZMOT, łącząc dane techniczne z analizą geopolityczną i krytyczną oceną dostępnych źródeł. Wszystkie informacje zostały zweryfikowane na podstawie publikacji branżowych i postów na platformie X, z uwzględnieniem potencjalnych niejasności i ograniczeń danych.

Specyfikacja Techniczna Systemu – co potrafi Polski GRZMOT

Kluczowe Parametry Operacyjne

System GRZMOT to mobilny zestaw przeciwlotniczy bardzo krótkiego zasięgu (VSHORAD), zaprojektowany do zwalczania celów powietrznych na niskich i bardzo niskich pułapach. Jego główne cechy obejmują:

• Zasięg rażenia: Do 12 km, co czyni GRZMOT jednym z bardziej zaawansowanych systemów VSHORAD pod względem zasięgu. Dla porównania, przenośne zestawy Piorun oferują zasięg do 6,5 km, a Piorun NG do około 8 km. Zasięg 12 km sugeruje użycie nowych pocisków lub znaczące ulepszenia w napędzie rakietowym.
• Pułap operacyjny: Do 4–5 km (oszacowanie na podstawie analogii z Piorun NG), umożliwiający zwalczanie celów na bardzo niskich wysokościach, takich jak drony i śmigłowce w zawisie.
• Pociski rakietowe: System bazuje na technologii rakiet Piorun i Piorun NG, wyposażonych w naprowadzanie termiczne (infraczerwone). Naprowadzanie to zapewnia skuteczność w warunkach walki elektronicznej, gdzie zakłócenia radiowe mogą utrudniać działanie radarów.
• Platforma mobilna: Podwozie Jelcz 6×6, które gwarantuje wysoką mobilność w terenie, możliwość działania w ruchu oraz łatwą integrację z innymi systemami SZ RP.
• Radar i sensory: GRZMOT ma wykorzystywać kompaktowy radar, prawdopodobnie z rodziny Bystra lub Soła produkcji PIT-Radwar, operujący w paśmie S z zasięgiem wykrywania do 40 km. Dodatkowo system może być wyposażony w czujniki elektrooptyczne, takie jak kamery termowizyjne i dalmierze laserowe, dla precyzyjnego namierzania celów.
• System dowodzenia: Zintegrowany z Zintegrowanym Systemem Dowodzenia Obrony Powietrznej i Przeciwrakietowej IBCS, co umożliwia współdziałanie z systemami średniego zasięgu (Narew) i dalekiego zasięgu (Wisła).
• Ładowność i mobilność: Platforma Jelcz 6×6 oferuje ładowność do 6 ton, zasięg operacyjny 500 km i prędkość maksymalną 85 km/h, co czyni GRZMOT odpowiednim do ochrony jednostek zmechanizowanych w dynamicznych operacjach.

Platforma Jelcz 6×6

Podwozie Jelcz 6×6 jest kluczowym elementem systemu GRZMOT, zapewniającym jego mobilność i wszechstronność. Charakterystyka platformy obejmuje:

• Konstrukcja: Ciężarówka terenowa o układzie 6×6, produkowana przez Jelcz Sp. z o.o., z historią zastosowań w SZ RP (np. w systemach AG-35 i Poprad).
• Zalety: Wysoka mobilność w trudnym terenie, możliwość szybkiego przemieszczania się z jednostkami pancernymi, odporność na warunki atmosferyczne i łatwość konserwacji.
• Polonizacja: Jelcz 6×6 jest w pełni polskim produktem, co wspiera krajowy przemysł zbrojeniowy i upraszcza logistykę, w tym dostęp do części zamiennych.
• Integracja: Platforma umożliwia montaż wyrzutni rakietowych, radarów i systemów dowodzenia, a jej modułowa konstrukcja pozwala na przyszłe modernizacje, takie jak dodanie laserowych systemów przeciwdronowych.

Pociski i Efektory

GRZMOT opiera się na rodzinie rakiet Piorun, które zyskały uznanie w konflikcie w Ukrainie dzięki skuteczności przeciwko nisko latającym celom. Kluczowe cechy pocisków to:

• Piorun NG: Wprowadzony na MSPO 2023, oferuje ulepszoną głowicę optoelektroniczną, nowy software sterujący i lepszy napęd, zwiększający zasięg do około 8 km.
• GRZMOT: Zasięg 12 km sugeruje dalsze udoskonalenia, takie jak mocniejszy silnik rakietowy lub zoptymalizowana aerodynamika. Brak szczegółowych danych o nowym pocisku rodzi pytania, czy jest to całkowicie nowa konstrukcja, czy modyfikacja Piorun NG.
• Naprowadzanie termiczne: Pociski wykorzystują głowice termowizyjne, co pozwala na zwalczanie celów bez emisji sygnałów radiowych, minimalizując ryzyko wykrycia przez systemy walki elektronicznej przeciwnika.
• Wszechstronność: Możliwość zwalczania szerokiego spektrum celów, od małych dronów (np. typu DJI Mavic) po śmigłowce szturmowe i pociski manewrujące.

Radary i Systemy Wykrywania

System GRZMOT ma być zintegrowany z zaawansowanymi systemami wykrywania, w tym:

• Radar Bystra: Mobilny radar krótkiego zasięgu (do 80 km instrumentalnie), operujący w paśmie C z aktywną anteną AESA. Umożliwia wykrywanie celów o małej skutecznej powierzchni odbicia (RCS), takich jak drony.
• Radar Soła: Radar krótkiego zasięgu (do 40 km), wykorzystywany w systemach Poprad i Pilica, zdolny do śledzenia do 64 celów jednocześnie, w tym śmigłowców w zawisie.
• Czujniki elektrooptyczne: Kamery termowizyjne (np. KMW-1 Teja od PCO) i dalmierze laserowe zapewniają precyzyjne namierzanie w warunkach ograniczonej widoczności lub zakłóceń radarowych.

Radary i sensory są zintegrowane z systemem identyfikacji „swój-obcy” (IFF) w standardzie NATO Mark XIIA, co minimalizuje ryzyko przypadkowego ostrzału sojuszniczych celów.

System Dowodzenia i Integracja z IBCS

GRZMOT ma być kompatybilny z IBCS (Integrated Air and Missile Defense Battle Command System), co pozwala na:

• Współdzielenie danych z systemami Wisła (Patriot) i Narew (CAMM), tworząc spójną sieć obrony powietrznej.
• Szybkie przekazywanie informacji o celach między różnymi warstwami obrony.
• Automatyzację procesów decyzyjnych, np. przydzielania celów odpowiednim efektorom (rakiety, armaty, systemy laserowe).

Integracja z IBCS jest kluczowa dla skuteczności GRZMOT w nowoczesnych operacjach sieciocentrycznych, gdzie wymiana danych w czasie rzeczywistym decyduje o przewadze na polu walki.

Kontekst Strategiczny

Współczesne Zagrożenia Powietrzne

System GRZMOT został zaprojektowany w odpowiedzi na ewoluujące zagrożenia powietrzne, które zyskały na znaczeniu w wyniku doświadczeń z konfliktów takich jak wojna w Ukrainie (2022–obecnie). Główne wyzwania to:

• Drony: Tanie, masowo produkowane drony rozpoznawcze i kamikaze (np. Shahed-136) stanowią zagrożenie dla jednostek lądowych, instalacji krytycznych i infrastruktury. Ich mały rozmiar i niski pułap lotu utrudniają wykrycie przez tradycyjne radary.
• Śmigłowce szturmowe: Nisko latające śmigłowce, takie jak rosyjskie Ka-52, są trudnym celem dla systemów średniego i dalekiego zasięgu, wymagając skutecznych rozwiązań VSHORAD.
• Pociski manewrujące: Nisko latające pociski, takie jak rosyjskie Kalibr, wymagają systemów zdolnych do szybkiej reakcji na niskich pułapach.
• Amunicja krążąca: Systemy typu Switchblade czy Warmate wymagają precyzyjnych efektorów, takich jak GRZMOT, do neutralizacji.

Wielowarstwowa Obrona Powietrzna SZ RP

Polska od 2018 roku rozwija wielowarstwowy system obrony powietrznej, który obejmuje:

• Warstwa dalekiego zasięgu (MRAD): System Wisła, oparty na pociskach Patriot, z 48 wyrzutniami i 644 pociskami PAC-3 MSE, zdolny do zwalczania celów balistycznych i aerodynamicznych na odległości do 100 km.
• Warstwa krótkiego zasięgu (SHORAD): System Narew, wykorzystujący pociski CAMM i CAMM-ER, z 23 zestawami i ponad 1000 pocisków, skuteczny przeciwko celom na odległości 25–40 km.
• Warstwa bardzo krótkiego zasięgu (VSHORAD): Systemy takie jak Poprad (z pociskami Piorun), Pilica/Pilica+ (rakietowo-artyleryjskie zestawy ZUR-23-2SP Jodek) oraz nowy GRZMOT, przeznaczone do zwalczania celów na odległościach do 12 km.

GRZMOT ma wypełnić lukę w zdolnościach VSHORAD, oferując większy zasięg niż Poprad (6,5 km) i lepszą mobilność niż Pilica, która jest głównie przeznaczona do ochrony stacjonarnych obiektów, takich jak bazy lotnicze.

Rola GRZMOT w Operacjach Mobilnych

GRZMOT jest projektowany z myślą o wsparciu mobilnych jednostek Wojsk Lądowych, takich jak:

• Brygady zmechanizowane wyposażone w KTO Rosomak.
• Brygady pancerne z czołgami K2 i Abrams.
• Kolumny logistyczne i dowodzenia, narażone na ataki z powietrza.

Jego zdolność do działania w ruchu, zapewniona przez platformę Jelcz 6×6, pozwala na ochronę jednostek podczas przemieszczania się, co jest kluczowe w dynamicznych operacjach lądowych, takich jak przeciwdziałanie szybkim atakom przeciwnika.

Geopolityczne Znaczenie

Wprowadzenie GRZMOT wpisuje się w szerszy kontekst modernizacji SZ RP, przyspieszonej po inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 roku. Polska, jako kraj graniczny NATO, zwiększyła wydatki na obronność do 5% PKB w 2025 roku, najwyższego poziomu w Sojuszu. Systemy takie jak GRZMOT wzmacniają zdolności odstraszania wobec potencjalnych agresorów, szczególnie w obliczu:

• Rosyjskiej przewagi w systemach dronowych i lotnictwie taktycznym.
• Rosnącej roli Białorusi jako sojusznika Rosji, co zwiększa zagrożenie na wschodniej granicy Polski.
• Potrzeby ochrony infrastruktury krytycznej, takiej jak gazoport w Świnoujściu czy bazy NATO w Polsce.

MSPO 2025: Platforma Prezentacji

Znaczenie MSPO w Kielcach

Międzynarodowa Wystawa Przemysłu Obronnego (MSPO), organizowana od 1993 roku w Kielcach, to jedno z trzech największych wydarzeń branży obronnej w Europie, obok Eurosatory w Paryżu i DSEI w Londynie. W 2024 roku MSPO przyciągnęło:

• 769 wystawców, w tym 416 z Polski i 353 z 34 krajów.
• 28 000 zwiedzających podczas dni branżowych i 12 000 w dniu otwartym.
• Kluczowe kontrakty, takie jak dostawy czołgów K2 i amunicji, o wartości miliardów złotych.

MSPO 2025, zaplanowane na 2–5 września 2025 roku, będzie kontynuować tradycję premierowych prezentacji i podpisywania umów. Prezentacja prototypu GRZMOT na MSPO ma na celu:

• Promocję systemu wśród przedstawicieli SZ RP i potencjalnych odbiorców zagranicznych.
• Wzmocnienie pozycji polskiego przemysłu zbrojeniowego na arenie międzynarodowej.
• Zaangażowanie partnerów NATO w rozmowy o współpracy technologicznej i eksportowej.

Wystawa Sił Zbrojnych RP

Targom MSPO towarzyszy Wystawa Sił Zbrojnych RP, organizowana przez Inspektorat Wsparcia SZ RP pod patronatem Szefa Sztabu Generalnego WP. W 2025 roku wystawa będzie prezentować nowoczesny sprzęt SZ RP, w tym potencjalnie GRZMOT, pod hasłem związanym z bezpieczeństwem narodowym. Wydarzenie to przyciąga tysiące zwiedzających, w tym delegacje wojskowe z krajów NATO i spoza Sojuszu, co zwiększa widoczność nowych systemów, takich jak GRZMOT.

Nagrody i Wyróżnienia

Na MSPO przyznawane są prestiżowe nagrody, takie jak:

• DEFENDER: Za innowacyjne rozwiązania w dziedzinie obronności.
• Nagroda Prezydenta RP: Dla produktów podnoszących bezpieczeństwo SZ RP.
• Nagroda Ministra Obrony Narodowej: Za osiągnięcia wspierające modernizację armii.

GRZMOT, jako zaawansowany system VSHORAD, ma szansę na wyróżnienie, podobnie jak wcześniejsze projekty, takie jak system Gladius (2023) czy Pilica (2016). Sukces na MSPO może przyspieszyć decyzje o wdrożeniu systemu do SZ RP lub zainteresowanie zagranicznych odbiorców.

Zaangażowane Podmioty i Polski Przemysł Zbrojeniowy

Konsorcjum Mesko S.A.

System GRZMOT został opracowany przez konsorcjum pod przewodnictwem Mesko S.A., które jest liderem w produkcji amunicji i systemów rakietowych w Polsce. Kluczowe podmioty to:

• Mesko S.A.: Odpowiedzialne za rozwój pocisków Piorun i Piorun NG, które stanowią podstawę GRZMOT. Firma zwiększa zdolności produkcyjne dzięki projektowi „Dom Rakietowy Mesko”, integrującemu nowe technologie i linie produkcyjne.
• PIT-Radwar S.A.: Dostawca radarów Bystra i Soła oraz systemów identyfikacji IFF w standardzie NATO. PIT-Radwar ma doświadczenie w integracji systemów VSHORAD, takich jak Poprad i Pilica.
• Jelcz Sp. z o.o.: Producent podwozi 6×6, które zapewniają mobilność GRZMOT. Firma rozwija również cięższe podwozia (np. 8×8 i 10×10) dla programu Narew.
• Polska Grupa Zbrojeniowa (PGZ): Nadzoruje projekt jako strategiczny partner MSPO i koordynator polskiego przemysłu zbrojeniowego. PGZ integruje wysiłki spółek zależnych, takich jak Mesko i PIT-Radwar, w celu realizacji dużych programów, takich jak Wisła i Narew.

Rola Polskiego Przemysłu

GRZMOT jest w dużej mierze oparty na polskich technologiach, co ma kluczowe znaczenie dla:

• Polonizacji: Zmniejszenia zależności od zagranicznych dostawców, co jest priorytetem po zakłóceniach w łańcuchach dostaw podczas wojny w Ukrainie.
• Gospodarki: Wsparcia krajowych firm, takich jak Mesko, Jelcz i PIT-Radwar, które zatrudniają tysiące pracowników i generują przychody dla budżetu państwa.
• Eksportu: Sukces rakiet Piorun w Ukrainie (używanych do zwalczania rosyjskich celów powietrznych) zwiększa wiarygodność polskich systemów VSHORAD na rynkach międzynarodowych, szczególnie w krajach NATO i Europie Środkowo-Wschodniej.

Potencjał Eksportowy

GRZMOT ma potencjał eksportowy dzięki:

• Sprawdzonej technologii Piorun, która zdobyła uznanie w realnych warunkach bojowych.
• Modułowej konstrukcji, umożliwiającej dostosowanie do potrzeb różnych odbiorców (np. inne radary lub pociski).
• Integracji z IBCS, co czyni system atrakcyjnym dla krajów NATO, które wdrażają ten standard dowodzenia.

Potencjalnymi odbiorcami mogą być kraje bałtyckie, Rumunia, Słowacja czy Ukraina, które borykają się z podobnymi zagrożeniami dronowymi i lotniczymi. Jednak nazwa „GRZMOT” została skrytykowana w mediach społecznościowych jako trudna do wymówienia dla obcokrajowców, co może utrudniać promocję eksportową.

Wyzwania i Wątpliwości

Etap Rozwoju

GRZMOT zostanie zaprezentowany na MSPO 2025 jako prototyp, co oznacza, że system nie jest jeszcze gotowy do seryjnej produkcji. Kluczowe wyzwania to:

• Testy i certyfikacja: Prototyp musi przejść rygorystyczne testy poligonowe, w tym strzelania bojowe, aby potwierdzić deklarowany zasięg 12 km i skuteczność przeciwko różnym celom.
• Integracja z IBCS: Pełna kompatybilność z IBCS wymaga dodatkowych prac nad oprogramowaniem i łącznością, co może potrwać kilka lat.
• Harmonogram wdrożenia: Nawet w przypadku sukcesu na MSPO, produkcja seryjna i dostawy do SZ RP mogą rozpocząć się dopiero po 2027 roku, biorąc pod uwagę typowe cykle rozwoju systemów VSHORAD.

Zainteresowanie SZ RP

Największą wątpliwością jest potencjalny brak zainteresowania Sił Zbrojnych RP systemem GRZMOT. Według posta na platformie X użytkownika @goltarr, Wojsko Polskie może nie planować włączenia GRZMOT do swojego uzbrojenia, co stawia pod znakiem zapytania przyszłość projektu. Informacja ta jest jednak niepotwierdzona i opiera się na pojedynczym źródle, co wymaga dalszej weryfikacji. Możliwe przyczyny braku zainteresowania to:

• Konkurencja z istniejącymi systemami: SZ RP już wykorzystują zestawy Poprad i Pilica/Pilica+, a także planują zakupy zagranicznych systemów, takich jak CAMM w ramach Narew. GRZMOT musi wykazać wyraźną przewagę, np. w mobilności lub kosztach eksploatacji.
• Ograniczenia budżetowe: Pomimo wysokich wydatków na obronność (5% PKB), priorytetem są programy Wisła i Narew, co może ograniczać fundusze na nowe systemy VSHORAD.
• Strategia zakupowa: MON może preferować sprawdzone rozwiązania zagraniczne lub dalszy rozwój Pilica+ zamiast inwestowania w nowy prototyp.

Konkurencja na Rynku VSHORAD

GRZMOT będzie konkurował z innymi systemami VSHORAD, zarówno krajowymi, jak i zagranicznymi:

• Poprad: Mobilny zestaw z pociskami Piorun, już na wyposażeniu SZ RP, o zasięgu 6,5 km. Modernizacja do pocisków Piorun 2 (zasięg ponad 10 km) może zmniejszyć zapotrzebowanie na GRZMOT.
• Pilica/Pilica+: Rakietowo-artyleryjski system VSHORAD, skuteczny do 6,5 km, z planami integracji pocisków CAMM i amunicji programowalnej. Pilica+ jest przeznaczona do ochrony obiektów stacjonarnych, co może ograniczać jej konkurencyjność wobec mobilnego GRZMOT.
• Zagraniczne systemy: Rozwiązania takie jak norweski NASAMS, szwedzki RBS 70 NG czy amerykański Avenger oferują podobne zdolności, ale są droższe i mniej dostosowane do polskich potrzeb logistycznych.

GRZMOT musi wykazać unikalne zalety, takie jak większy zasięg, pełna polonizacja i niższe koszty cyklu życia, aby zdobyć przewagę na rynku wewnętrznym i międzynarodowym.

Technologiczne Ryzyko

Zasięg 12 km, choć imponujący dla systemu VSHORAD, budzi pytania o technologiczne podstawy. Możliwe wyjaśnienia to:

• Nowy pocisk: GRZMOT może wykorzystywać całkowicie nowy pocisk, oparty na Piorun NG, z mocniejszym silnikiem i lepszą aerodynamiką.
• Modyfikacja istniejących rakiet: Zasięg 12 km może być wynikiem optymalizacji napędu lub oprogramowania, ale brak szczegółów technicznych utrudnia ocenę.
• Ograniczenia realnego zasięgu: Deklarowany zasięg może dotyczyć idealnych warunków (np. dużych celów o wysokim sygnale termicznym), a w praktyce być niższy przeciwko małym dronom.

Bez oficjalnych danych od Mesko S.A. lub PGZ, informacje o zasięgu należy traktować z ostrożnością.

Krytyczna Analiza Źródeł

Dostępne Informacje

Informacje o systemie GRZMOT pochodzą z następujących źródeł:

• GeekWeek w Interia.pl (15.05.2025): Artykuł szczegółowo opisuje specyfikację GRZMOT, powołując się na konsorcjum Mesko S.A. i analityka Krystiana Pogranicznego (@Krystian_Pogr). Źródło jest wiarygodne, ale brak oficjalnego potwierdzenia ze strony Ministerstwa Obrony Narodowej (MON) lub PGZ ogranicza pewność co do szczegółów.
• BulgarianMilitary.com (14.05.2025): Potwierdza prezentację GRZMOT na MSPO 2025, zasięg 12 km i wykorzystanie technologii Piorun. Artykuł podkreśla znaczenie systemu w kontekście modernizacji SZ RP, ale opiera się na tych samych źródłach co Interia.pl, co ogranicza jego niezależność.
• Wykop.pl (15.05.2025): Krótka notka o GRZMOT, powtarzająca informacje z Interia.pl, bez nowych szczegółów.
• Posty na X (13–16.05.2025): Użytkownicy, tacy jak @Krystian_Pogr, @bgmilitary, @ELMObrokenWings, @nawapon10 i @SaBeRRaNgEr, potwierdzają prezentację GRZMOT i jego parametry. Post @goltarr sugeruje brak zainteresowania SZ RP, ale brak potwierdzenia z innych źródeł czyni tę informację niepewną.

Ograniczenia Źródeł

• Brak oficjalnych danych: Ani MON, ani PGZ nie wydały oficjalnego komunikatu o GRZMOT, co sprawia, że informacje opierają się na doniesieniach medialnych i spekulacjach.
• Niepotwierdzony zasięg: Zasięg 12 km jest nietypowo duży dla systemów VSHORAD i wymaga weryfikacji w testach poligonowych.
• Post @goltarr: Sugestia braku zainteresowania SZ RP jest niepotwierdzona i może odzwierciedlać osobistą opinię autora, a nie faktyczny stan rzeczy. Brak kontekstu (np. powodów braku zainteresowania) ogranicza wiarygodność tej informacji.
• Powtarzalność informacji: Większość źródeł powtarza te same dane (zasięg 12 km, Jelcz 6×6, Piorun NG), bez dodawania nowych szczegółów, co sugeruje ograniczony dostęp do informacji na obecnym etapie.

Potrzeba Dalszej Weryfikacji

Aby w pełni ocenić system GRZMOT, konieczne jest:

• Oficjalne potwierdzenie specyfikacji przez Mesko S.A., PGZ lub MON.
• Publikacja wyników testów prototypu, szczególnie w zakresie skuteczności przeciwko małym dronom.
• Wyjaśnienie statusu projektu w planach SZ RP, w tym potencjalnych kontraktów i harmonogramu wdrożenia.
• Analiza kosztów cyklu życia w porównaniu z innymi systemami VSHORAD, takimi jak Poprad czy Pilica+.

Porównanie z Istniejącymi Systemami VSHORAD

Poprad

• Zasięg: 6,5 km (Piorun), potencjalnie ponad 10 km po modernizacji do Piorun 2.
• Platforma: Mobilna, oparta na pojeździe Żubr-P (4×4), lżejsza niż Jelcz 6×6.
• Zalety: Już w służbie SZ RP, sprawdzony w warunkach bojowych, niższe koszty eksploatacji.
• Wady: Mniejszy zasięg niż GRZMOT, ograniczona ładowność platformy.

Pilica/Pilica+

• Zasięg: 6,5 km (rakiety Piorun), 3 km (armaty 23 mm). Pilica+ planuje integrację pocisków CAMM, co może zwiększyć zasięg do 25 km.
• Platforma: Częściowo mobilna, oparta na Jelcz 442.32, ale głównie przeznaczona do ochrony stacjonarnych obiektów.
• Zalety: Połączenie rakiet i armat, wysoka skuteczność przeciwko dronom, integracja z IBCS.
• Wady: Mniejsza mobilność niż GRZMOT, wyższe koszty utrzymania.

Zagraniczne Systemy

• NASAMS (Norwegia): Zasięg do 40 km (AMRAAM-ER), ale droższy i bardziej skomplikowany logistycznie.
• RBS 70 NG (Szwecja): Zasięg do 9 km, naprowadzanie laserowe, ale brak pełnej mobilności.
• Avenger (USA): Zasięg do 8 km (Stinger), mobilny, ale starsza technologia.

GRZMOT wyróżnia się większym zasięgiem i pełną polonizacją, ale musi konkurować z tańszymi lub bardziej sprawdzonymi rozwiązaniami.

Potencjalny Wpływ na SZ RP i Region

Wzmocnienie Zdolności Obrony Powietrznej

Wdrożenie GRZMOT do SZ RP może:

• Zwiększyć ochronę mobilnych jednostek przed dronami i śmigłowcami, poprawiając ich przeżywalność na polu walki.
• Uzupełnić luki w systemie VSHORAD, szczególnie w kontekście większego zasięgu niż Poprad i lepszej mobilności niż Pilica.
• Wzmacniać interoperacyjność z NATO dzięki integracji z IBCS, co jest kluczowe dla wspólnych operacji sojuszniczych.

Wpływ na Region

GRZMOT może przyczynić się do:

• Wzrostu bezpieczeństwa w Europie Środkowo-Wschodniej, szczególnie w obliczu rosyjskich zdolności dronowych i lotniczych.
• Wzmocnienia pozycji Polski jako regionalnego lidera w produkcji systemów VSHORAD.
• Zachęty dla innych krajów NATO do inwestowania w podobne systemy, szczególnie w kontekście doświadczeń z Ukrainy.

Ekonomiczne Korzyści

Produkcja GRZMOT wspiera:

• Miejsca pracy: Mesko, Jelcz i PIT-Radwar zatrudniają tysiące pracowników, a nowe kontrakty mogą stworzyć dodatkowe etaty.
• Eksport: Sukces Pioruna sugeruje, że GRZMOT może przyciągnąć zagranicznych odbiorców, generując przychody dla PGZ.
• Innowacje: Inwestycje w badania nad nowymi pociskami i radarami napędzają rozwój technologiczny w Polsce.

Rekomendacje dla Interesariuszy

Dla Sił Zbrojnych RP

• Testy i priorytetyzacja: MON powinien przyspieszyć testy GRZMOT, aby zweryfikować jego skuteczność i określić, czy system spełnia wymagania operacyjne Wojsk Lądowych.
• Integracja: Zapewnić pełną kompatybilność z IBCS i innymi systemami (Wisła, Narew) przed podjęciem decyzji o zakupie.
• Budżet: Ocenić opłacalność GRZMOT w porównaniu z modernizacją Poprad lub Pilica+, uwzględniając koszty cyklu życia.

Dla Przemysłu Zbrojeniowego

• Promocja eksportowa: Mesko i PGZ powinny aktywnie promować GRZMOT na międzynarodowych targach, takich jak Eurosatory czy IDEX, wykorzystując sukces Pioruna.
• Rozwój technologii: Inwestować w dalsze ulepszenia pocisków (np. zasięg powyżej 12 km) i integrację z systemami niekinetycznymi, takimi jak lasery przeciwdronowe.
• Marketing: Rozważyć zmianę nazwy na bardziej chwytliwą dla zagranicznych odbiorców, np. „Thunder” zamiast „GRZMOT”.

Dla Operatorów Jelcz 6×6

• Szkolenia: Przygotować operatorów i mechaników do obsługi nowych systemów na podwoziu Jelcz 6×6, uwzględniając specyfikę wyrzutni rakietowych i radarów.
• Logistyka: Zapewnić odpowiednią liczbę części zamiennych i mobilnych warsztatów naprawczych dla platform Jelcz w jednostkach wyposażonych w GRZMOT.

Wnioski

System GRZMOT, który zadebiutuje na MSPO 2025 w Kielcach, ma potencjał, aby stać się kluczowym elementem obrony powietrznej bardzo krótkiego zasięgu Sił Zbrojnych RP. Jego zasięg rażenia do 12 km, mobilność na podwoziu Jelcz 6×6 oraz integracja z IBCS czynią go nowoczesnym rozwiązaniem dla ochrony jednostek mobilnych przed dronami, śmigłowcami i pociskami manewrującymi. Oparty na sprawdzonych technologiach rakiet Piorun i radarów PIT-Radwar, GRZMOT wspiera polonizację przemysłu zbrojeniowego i ma potencjał eksportowy, szczególnie w krajach NATO.

Jednak projekt stoi przed wyzwaniami, takimi jak:

• Brak oficjalnego potwierdzenia zainteresowania SZ RP, co rodzi pytania o przyszłość systemu.
• Wczesny etap rozwoju (prototyp), wymagający testów i certyfikacji.
• Konkurencja z istniejącymi systemami, takimi jak Poprad i Pilica+, oraz zagranicznymi rozwiązaniami.

MSPO 2025 będzie kluczową okazją do oceny prototypu GRZMOT i jego perspektyw w kontekście krajowym i międzynarodowym. Sukces systemu zależy od zdolności Mesko S.A. i PGZ do przezwyciężenia wyzwań technicznych, potwierdzenia przewagi nad konkurencją oraz skutecznej promocji na rynkach globalnych. Polska, jako lider w regionie w zakresie obrony powietrznej, ma szansę wykorzystać GRZMOT do wzmocnienia swojego bezpieczeństwa i pozycji na arenie międzynarodowej.

Źródła:

• GeekWeek w Interia.pl, „GRZMOT: Nowy polski system VSHORAD z zasięgiem do 12 km”, 15.05.2025.
• BulgarianMilitary.com, „Poland’s GRZMOT air defense system debuts with 12km range”, 14.05.2025.
• Wykop.pl, „GRZMOT: Nowy polski system VSHORAD z zasięgiem do 12 km”, 15.05.2025.
• Posty na platformie X, użytkownicy @Krystian_Pogr, @goltarr, @bgmilitary, @ELMObrokenWings, @nawapon10, @SaBeRRaNgEr, 13–16.05.2025.
• Polska Zbrojna, „32. Międzynarodowy Salon Przemysłu Obronnego w Targach Kielce”, 25.07.2024.
• Defence24.pl, „MSPO 2021: Polskie wsparcie dla obrony powietrznej”, 06.09.2021.
• MILMAG.pl, „Pilica 2+, Grzmot i zintegrowany OPL na spotkaniu z PGZ”, 29.07.2022.
• Wikipedia, „PSR-A Pilica”, 03.04.2022.