Wzrost liczby przypadków błonicy we Wrocławiu – sytuacja epidemiologiczna, objawy i znaczenie szczepień
Wprowadzenie
W ostatnich dniach we Wrocławiu odnotowano przypadek błonicy u sześcioletniego dziecka, które wróciło z wakacji na Zanzibarze. Jest to pierwszy potwierdzony przypadek tej groźnej choroby w Polsce od wielu lat. Błonica, zwana również dyfterytem, to choroba zakaźna wywoływana przez bakterie Corynebacterium diphtheriae, która może prowadzić do ciężkich powikłań zdrowotnych, a nawet do śmierci. Pomimo obowiązkowych szczepień, przypadki zachorowań wciąż mogą występować, zwłaszcza wśród osób, które nie przyjęły wymaganych dawek ochronnych.
Pierwszy przypadek błonicy we Wrocławiu – co wiadomo?
Dziecko zakażone błonicą, które obecnie przebywa na oddziale intensywnej terapii w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym im. Gromkowskiego, nie było szczepione przeciwko tej chorobie. Stan małego pacjenta określany jest jako ciężki, ale stabilny. Lekarze podejmują wszelkie możliwe kroki w celu ratowania jego życia i łagodzenia skutków zakażenia.
Władze sanitarno-epidemiologiczne monitorują sytuację i wdrażają działania zapobiegawcze, aby zminimalizować ryzyko dalszego rozprzestrzeniania się choroby. Istnieje także podejrzenie drugiego przypadku błonicy u dorosłej osoby, która miała kontakt z chorym dzieckiem. Pacjent ten również trafił do szpitala i jest pod ścisłą obserwacją. Wyniki badań mających potwierdzić lub wykluczyć zakażenie zostaną ogłoszone w najbliższych dniach.
Czym jest błonica i jak się przenosi?
Błonica to zakaźna choroba bakteryjna, której główną przyczyną jest bakteria Corynebacterium diphtheriae. Bakteria ta produkuje toksynę błoniczą, która uszkadza tkanki i prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Choroba przenosi się drogą kropelkową, czyli poprzez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną lub nosicielem bakterii, a także poprzez kontakt z zakażonymi przedmiotami, takimi jak naczynia, ręczniki czy zabawki.
Błonica może mieć różne formy, w tym:
- błonicę gardła – najczęstsza postać choroby, powodująca powstawanie charakterystycznych nalotów w gardle,
- błonicę nosa – rzadziej spotykana, może przypominać zwykłe przeziębienie,
- błonicę skóry – objawia się zmianami skórnymi przypominającymi owrzodzenia,
- błonicę krtani – niezwykle groźna, może prowadzić do uduszenia.
Objawy błonicy
Początkowe objawy błonicy mogą przypominać zwykłe przeziębienie lub grypę, jednak z czasem stają się coraz bardziej poważne. Do najczęstszych symptomów należą:
- gorączka,
- ból gardła,
- trudności w połykaniu,
- osłabienie,
- powiększone węzły chłonne szyi,
- charakterystyczny szarobiały nalot w gardle,
- nieprzyjemny zapach z ust,
- trudności w oddychaniu (w przypadku błonicy krtani),
- problemy z mową.
Nieleczona błonica może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak:
- uszkodzenie serca (zapalenie mięśnia sercowego),
- zapalenie nerwów obwodowych,
- paraliż mięśni,
- niewydolność oddechowa,
- śmierć (szczególnie u dzieci i osób starszych).
Leczenie błonicy
Podstawowym sposobem leczenia błonicy jest podanie antytoksyny błoniczej, która neutralizuje działanie toksyny bakteryjnej. Oprócz tego stosuje się antybiotyki, takie jak penicylina lub erytromycyna, aby zahamować namnażanie się bakterii. W ciężkich przypadkach konieczna może być hospitalizacja na oddziale intensywnej terapii oraz stosowanie wspomagania oddechowego.
Pacjenci zakażeni błonicą poddawani są także izolacji, aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się choroby. Wdrożenie odpowiednich środków sanitarno-epidemiologicznych jest kluczowe dla opanowania sytuacji.
Znaczenie szczepień przeciwko błonicy
W Polsce szczepienia przeciwko błonicy są obowiązkowe i wchodzą w skład skojarzonych szczepionek DTP (błonica, tężec, krztusiec). Dzięki programowi szczepień przypadki błonicy są niezwykle rzadkie. Wprowadzenie szczepień w latach 50. XX wieku doprowadziło do niemal całkowitego wyeliminowania tej choroby w Polsce.
Szczepienia obejmują:
- pierwszą dawkę w 2. miesiącu życia,
- kolejne dawki w 4., 6. i 16. miesiącu życia,
- dawki przypominające w wieku 6 lat i 14 lat,
- zalecane dawki przypominające co 10 lat w wieku dorosłym.
Jednak, jak pokazuje przypadek z Wrocławia, brak szczepienia stanowi poważne zagrożenie. Niezaszczepione osoby są narażone na ciężki przebieg choroby, co może prowadzić do poważnych powikłań, a nawet śmierci.
Globalne zagrożenie błonicą
Mimo że w krajach rozwiniętych błonica została niemal całkowicie wyeliminowana, w niektórych rejonach świata nadal stanowi poważne zagrożenie. W ostatnich latach przypadki błonicy odnotowywano m.in. w Indiach, Indonezji, Jemenie czy na Filipinach. Niepokojący jest również wzrost liczby przypadków w Europie Wschodniej i Azji Środkowej.
Podróże do krajów, gdzie błonica nadal występuje, mogą zwiększać ryzyko zakażenia. Dlatego osoby planujące podróże do regionów wysokiego ryzyka powinny upewnić się, że ich szczepienia przeciwko błonicy są aktualne.
Podsumowanie
Sytuacja we Wrocławiu stanowi alarmujące przypomnienie o konieczności przestrzegania kalendarza szczepień. Choć błonica została niemal wyeliminowana dzięki programom szczepień, nadal stanowi realne zagrożenie dla osób niezaszczepionych. Aktualne wydarzenia pokazują, jak ważna jest profilaktyka zdrowotna, zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych.
Władze sanitarno-epidemiologiczne podjęły niezbędne kroki w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się choroby i monitorują sytuację. Warto pamiętać, że szczepienia pozostają najskuteczniejszą metodą ochrony przed błonicą i mogą uratować życie. W obliczu narastających zagrożeń epidemiologicznych, warto dbać o zdrowie swoje i swoich najbliższych poprzez przestrzeganie zaleceń lekarzy oraz systematyczne szczepienia.

Błonica to choroba, której skutki mogą być jeszcze poważniejsze u osób z osłabionym układem odpornościowym, np. u seniorów i pacjentów z chorobami przewlekłymi. Co więcej, istnieją przypadki błonicy skórnej, które mogą być mylone z innymi infekcjami dermatologicznymi, co opóźnia diagnozę. Warto podkreślić, że niektóre szczepy Corynebacterium diphtheriae nie produkują toksyny, ale nadal mogą powodować łagodniejsze infekcje. W diagnostyce kluczowe jest badanie PCR i test Eleka potwierdzający toksynotwórczość bakterii.
[…] Błonica, nazywana również dyfterytem, to groźna choroba zakaźna, która w przeszłości powodowała masowe epidemie i liczne zgony. Dzięki skutecznym programom szczepień choroba ta została niemal całkowicie wyeliminowana w wielu krajach, w tym w Polsce. Jednak najnowszy przypadek zakażenia u sześcioletniego chłopca we Wrocławiu budzi poważne obawy i zmusza ekspertów do ponownego zwrócenia uwagi na zagrożenia wynikające z rezygnacji ze szczepień ochronnych. […]