Zmiany w zasadach dorabiania przez emerytów i rencistów od 1 czerwca 2025 roku – szczegółowy przewodnik

Wstęp

Od 1 czerwca 2025 roku obowiązują nowe zasady dotyczące możliwości dorabiania przez emerytów i rencistów w Polsce. Wprowadzone przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) zmiany mają istotny wpływ na dochody tej grupy społecznej, umożliwiając im uzyskiwanie wyższych przychodów bez ryzyka zmniejszenia lub zawieszenia wypłacanych świadczeń. Aktualizacja limitów jest odpowiedzią na wzrost przeciętnego wynagrodzenia oraz zmieniające się warunki gospodarcze. Artykuł stanowi kompleksowe omówienie wszystkich najważniejszych aspektów nowych przepisów wraz z praktycznymi wyjaśnieniami.

Limity dorabiania – czym są i kogo dotyczą

Limity dorabiania określają maksymalny poziom przychodów, jakie mogą uzyskiwać osoby pobierające świadczenia z ZUS bez ryzyka obniżenia lub zawieszenia świadczenia. Obejmują one przede wszystkim:

• Osoby pobierające wcześniejsze emerytury (przed ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego, czyli 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn).
• Rencistów, w tym pobierających renty z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy oraz renty rodzinne.

Limity nie dotyczą osób, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny (60 lat kobiety, 65 lat mężczyźni) oraz osób pobierających emerytury częściowe i renty inwalidów wojennych lub wojskowych związanych ze służbą wojskową.

Aktualne limity dorabiania od 1 czerwca 2025 roku

ZUS co trzy miesiące aktualizuje progi dochodowe, w oparciu o przeciętne miesięczne wynagrodzenie publikowane przez GUS. Od 1 czerwca do 31 sierpnia 2025 roku obowiązują nowe, wyższe limity:

• 70% przeciętnego wynagrodzenia – 6 273,60 zł brutto.
• 130% przeciętnego wynagrodzenia – 11 651,00 zł brutto.

Przekroczenie pierwszego progu skutkuje zmniejszeniem świadczenia, natomiast przekroczenie drugiego progu powoduje jego całkowite zawieszenie.

Porównanie z poprzednim okresem

Poprzednie limity, obowiązujące od marca do maja 2025 roku, wynosiły odpowiednio 5 934,10 zł oraz 11 020,40 zł brutto. Oznacza to wzrost limitów o 339,50 zł oraz 630,60 zł brutto w stosunku do poprzedniego okresu rozliczeniowego.

Zasady zmniejszania i zawieszania świadczeń

Kiedy następuje zmniejszenie świadczenia?

Jeśli przychód z działalności zarobkowej emeryta lub rencisty przekroczy 6 273,60 zł brutto, ale nie przekroczy 11 651,00 zł brutto, ZUS zmniejszy wysokość wypłacanego świadczenia. Obowiązują jednak maksymalne kwoty zmniejszenia, które są indywidualnie określane:

• 939,61 zł dla emerytur i rent z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
• 704,75 zł dla rent z tytułu częściowej niezdolności do pracy,
• 798,72 zł dla rent rodzinnych przysługujących jednej osobie.

Zmniejszenie następuje tylko o nadwyżkę powyżej limitu – do maksymalnej dopuszczalnej kwoty zmniejszenia.

Kiedy następuje zawieszenie świadczenia?

Jeśli miesięczny przychód przekroczy 11 651,00 zł brutto, ZUS zawiesza wypłatę świadczenia na okres przekroczenia. Zawieszenie oznacza brak wypłaty świadczenia w miesiącach, w których przychód przekroczył wyznaczony próg.

Działalności objęte limitami dorabiania

Do przychodu wliczane są:

• Przychody z tytułu pracy na umowę o pracę,
• Przychody z umowy zlecenia,
• Przychody z umowy o dzieło (jeśli są podstawą do opłacania składek społecznych),
• Przychody z działalności gospodarczej,
• Przychody z innych źródeł stanowiących tytuł do ubezpieczeń społecznych.

Nie wlicza się natomiast:

• Dochodów z umowy o dzieło nieobjętych obowiązkiem ubezpieczeń społecznych,
• Przychodów z tytułu praw autorskich i patentów,
• Niektórych świadczeń i dodatków wypłacanych przez państwo (np. dodatku pielęgnacyjnego).

Kto może dorabiać bez ograniczeń?

Bez względu na wysokość dodatkowych zarobków, bez ryzyka zmniejszenia lub zawieszenia świadczenia mogą dorabiać:

• Emeryci, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny (kobiety po 60. roku życia, mężczyźni po 65. roku życia), o ile nie kontynuują zatrudnienia u tego samego pracodawcy, u którego byli zatrudnieni bezpośrednio przed przejściem na emeryturę,
• Osoby pobierające emerytury częściowe,
• Renciści inwalidów wojennych lub wojskowych związanych ze służbą wojskową oraz członkowie rodzin pobierający po nich renty,
• Osoby pobierające renty załóg statków morskich.

Obowiązki informacyjne wobec ZUS

Każda osoba pobierająca emeryturę lub rentę i uzyskująca dodatkowe dochody ma obowiązek:

• Niezwłocznego poinformowania ZUS o podjęciu jakiejkolwiek działalności zarobkowej,
• Składania w terminie (do końca lutego każdego roku) rocznego rozliczenia przychodu,
• Przekazywania do ZUS informacji o miesięcznych przychodach, jeśli taki obowiązek wynika z rodzaju prowadzonej działalności.

Niedopełnienie obowiązku informacyjnego może skutkować koniecznością zwrotu nienależnie pobranych świadczeń.

Praktyczne przykłady

Przykład 1 – dorabiający rencista

Rencista otrzymuje rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w wysokości 1 800 zł miesięcznie i podjął dodatkową pracę na umowę zlecenie z wynagrodzeniem 6 500 zł brutto miesięcznie. Przekracza tym samym limit 6 273,60 zł – ZUS zmniejszy świadczenie, ale tylko do maksymalnej dopuszczalnej kwoty zmniejszenia.

Przykład 2 – wcześniejsza emerytka

Kobieta, która przeszła na emeryturę w wieku 58 lat (wcześniejsza emerytura), podejmuje pracę na pół etatu z wynagrodzeniem 5 500 zł brutto. Nie przekracza limitu – świadczenie wypłacane jest w pełnej wysokości.

Przykład 3 – emeryt w wieku 66 lat

Mężczyzna w wieku 66 lat otrzymuje emeryturę i podejmuje zatrudnienie z wynagrodzeniem 15 000 zł miesięcznie. Osiągnął powszechny wiek emerytalny, więc limity go nie dotyczą – może zarabiać dowolną kwotę, o ile nie kontynuuje pracy u tego samego pracodawcy.

Najczęstsze pytania i odpowiedzi

Czy przychód z najmu mieszkania liczy się do limitu?

Przychody z najmu prywatnego (nieprowadzonego w ramach działalności gospodarczej) nie są wliczane do limitu dorabiania.

Co się dzieje, gdy przekroczę limit tylko w jednym miesiącu?

Jeśli limit zostanie przekroczony tylko w jednym miesiącu, ZUS zmniejszy lub zawiesi świadczenie za ten konkretny miesiąc.

Czy można dorabiać, prowadząc własną firmę?

Tak, jednak wszystkie przychody z działalności gospodarczej wliczają się do limitów.

Podsumowanie

Zmiany wprowadzone od 1 czerwca 2025 roku pozwalają emerytom i rencistom na uzyskiwanie wyższych dochodów bez ryzyka utraty części świadczeń. Nowe limity są korzystniejsze, co jest odpowiedzią na wzrost kosztów życia i rosnące przeciętne wynagrodzenie w Polsce. Warto pamiętać o obowiązkach informacyjnych wobec ZUS oraz o tym, że limity nie dotyczą osób, które ukończyły powszechny wiek emerytalny. Dzięki aktualnym zmianom emeryci i renciści mogą lepiej dostosować swoje finanse do indywidualnych potrzeb i możliwości rynku pracy.