Planowane Zmiany w Przepisach o Wycince Drzew na Prywatnych Działkach w Polsce w 2025 Roku

W 2025 roku rząd Polski, pod kierownictwem zespołu deregulacyjnego Rafała Brzoski, planuje wprowadzić zmiany w przepisach dotyczących wycinki drzew na prywatnych działkach. Celem jest uproszczenie procedur administracyjnych dla osób fizycznych, szczególnie w przypadkach wycinki niezwiązanej z działalnością gospodarczą, przy jednoczesnym zachowaniu ochrony przyrody. Zmiany te odpowiadają na społeczne zapotrzebowanie na szybsze i mniej biurokratyczne procesy, ale budzą też obawy ekologów o potencjalne nadużycia. Poniższy artykuł szczegółowo omawia obecne regulacje, planowane nowelizacje, ich implikacje oraz praktyczne aspekty dla właścicieli nieruchomości, opierając się na najnowszych danych z maja 2025 roku.

Obecne Przepisy dotyczące Wycinki Drzew

Kiedy Nie Potrzeba Zezwolenia ani Zgłoszenia

Zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody z 16 kwietnia 2004 r. (Dz.U. 2024 poz. 1478), na prywatnych działkach można wycinać drzewa bez zezwolenia i zgłoszenia w następujących przypadkach:

• Obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza:
  • 80 cm dla topoli, wierzby, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego.
  • 65 cm dla kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej, platanu klonolistnego.
  • 50 cm dla pozostałych gatunków.
• Drzewa owocowe, o ile nie rosną na terenach wpisanych do rejestru zabytków lub w publicznych przestrzeniach zielonych.
• Krzewy o powierzchni skupiska do 25 m².
• Drzewa lub krzewy obumarłe, złamane lub wywrócone przez siły natury (np. burze), po zgłoszeniu do gminy.
• Gatunki inwazyjne (np. klon jesionolistny w niektórych przypadkach) lub drzewa usuwane w celu przywrócenia gruntów do użytkowania rolniczego.
• Drzewa na plantacjach lub w lasach, regulowane ustawą o lasach.

Procedura Zgłoszenia

Jeśli drzewo przekracza powyższe limity obwodu, ale wycinka jest na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą, właściciel musi zgłosić zamiar wycinki do gminy. Zgłoszenie zawiera:

• Imię, nazwisko i adres wnioskodawcy.
• Oznaczenie nieruchomości (np. numer działki).
• Rysunek lub mapkę z lokalizacją drzewa.
• Gatunek drzewa i obwód pnia na wysokości 5 cm.

Gmina ma 21 dni na oględziny i 14 dni na wniesienie sprzeciwu. Brak sprzeciwu oznacza milczącą zgodę na wycinkę. W przypadku sprzeciwu można odwołać się do samorządu w ciągu 14 dni.

Kiedy Potrzebne Jest Zezwolenie

Zezwolenie jest wymagane, gdy:

• Wycinka jest związana z działalnością gospodarczą.
• Drzewo rośnie na terenie objętym ochroną (np. Natura 2000, parki krajobrazowe, zabytki).
• Drzewo jest pomnikiem przyrody lub siedliskiem chronionych gatunków.
• Wycinka dotyczy pasa drogowego lub urządzeń infrastrukturalnych (np. linie energetyczne).

Wniosek o zezwolenie składa się do wójta, burmistrza, prezydenta miasta lub wojewódzkiego konserwatora zabytków (dla terenów zabytkowych). Wymaga on szczegółowych danych, w tym obwodu pnia na 130 cm, i czasem opinii dendrologa.

Opłaty za Wycinkę

Opłaty administracyjne za legalną wycinkę są naliczane na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z 3 lipca 2017 r. (Dz.U. 2017 poz. 1330). Stawki zależą od gatunku drzewa i obwodu pnia na wysokości 130 cm:

• Grupa 1 (np. topola, wierzba): 12 zł/cm (do 100 cm), 15 zł/cm (powyżej 100 cm).
• Grupa 2 (np. dąb, lipa): 25 zł/cm (do 100 cm), 30 zł/cm (powyżej 100 cm).
• Grupa 3 (np. buk, jabłoń): 55 zł/cm (do 100 cm), 70 zł/cm (powyżej 100 cm).
• Grupa 4 (np. cis, jodła koreańska): 170 zł/cm (do 100 cm), 210 zł/cm (powyżej 100 cm).
• Krzewy: 10–50 zł/m², w zależności od gatunku.

Przykład: Dąb o obwodzie 100 cm: 100 × 25 zł = 2500 zł opłaty.

Zapis o 500 zł/cm: Art. 85 ust. 7 Ustawy o ochronie przyrody mówi, że stawki nie mogą przekraczać 500 zł/cm dla drzew i 200 zł/m² dla krzewów. Jest to jednak tylko maksymalna granica, a w praktyce stosuje się niższe stawki z rozporządzenia, co potwierdzają kalkulatory opłat (np. niemalipy.wroclaw.pl) i decyzje urzędów.

Zwolnienia z opłat: Nie płaci się za wycinkę na cele prywatne po zgłoszeniu (bez sprzeciwu gminy) lub w przypadku drzew poniżej limitów obwodu.

Kary za Nielegalną Wycinkę

Kara za wycinkę bez zezwolenia lub zgłoszenia wynosi dwukrotność opłaty za legalne usunięcie (art. 88 ust. 1 ustawy). Przykład: Dla dębu 100 cm (opłata 2500 zł), kara to 5000 zł. Jeśli wycinka była zwolniona z opłaty, kara odpowiada opłacie, która byłaby naliczona.

Planowane Zmiany w 2025 Roku

Przyspieszenie Procedur Zgłoszeniowych

Główną zmianą planowaną na 2025 rok jest skrócenie i uproszczenie procedur zgłoszeniowych dla wycinki na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą. Według projektu opublikowanego w wykazie prac rządu (maj 2025):

• Milcząca zgoda po 35 dniach: Jeśli gmina nie wniesie sprzeciwu w ciągu 35 dni od zgłoszenia, wycinka będzie automatycznie dozwolona. To połączenie obecnych terminów (21 dni na oględziny + 14 dni na sprzeciw) w jeden, krótszy okres.
• Skrócenie oględzin: Termin na oględziny ma być zredukowany z 21 do 14 dni.
• Szybsze odwołania: Odwołanie od sprzeciwu gminy będzie rozpatrywane w 14 dni, zamiast obecnych 14 dni na każdy etap.

Te zmiany, wspierane przez Koalicję Obywatelską, odrzuciły propozycję PiS skracającą procedury jeszcze bardziej, co spotkało się z aprobatą ekologów.

Brak Zmian w Stawkach Opłat

Nie ma planów zmiany stawek opłat za wycinkę. Rozporządzenie z 2017 roku pozostaje w mocy, mimo apeli o waloryzację (np. post @EquesNaturae na X, 6 maja 2025, krytykujący stawkę 2500 zł za dąb 100 cm jako zbyt niską). Zapis o maksymalnej stawce 500 zł/cm (art. 85 ust. 7 ustawy) nadal jest tylko teoretyczną granicą, a realne opłaty opierają się na rozporządzeniu.

Wzmocnienie Ochrony Przyrody

Ministerstwo Klimatu i Środowiska powołało w 2024 roku zespół do spraw ochrony drzew i krzewów, który pracuje nad narzędziami przeciwdziałającymi nieuzasadnionej wycince. Planowane działania obejmują:

• Precyzyjniejsze definicje: Doprecyzowanie pojęć „drzewo”, „uszkodzenie” i „zniszczenie” w ustawie.
• Nasadzenia zastępcze: Obowiązek sadzenia nowych drzew w miejsce wyciętych, szczególnie na terenach chronionych.
• Ochrona terenów wrażliwych: Większa kontrola nad wycinką w obszarach Natura 2000, parkach krajobrazowych i zabytkowych.
• Lepsze informowanie: Wprowadzenie zasad publikacji planów wycinki w Biuletynie Informacji Publicznej.

Te zmiany mają na celu zrównoważenie deregulacji z ochroną środowiska, odpowiadając na krytykę, że uproszczenia mogą prowadzić do masowych wycinek.

Elektroniczne Wnioski

Od 2023 roku wnioski o zezwolenie można składać online, a w 2025 roku Ministerstwo Klimatu planuje dalsze ujednolicenie formularzy elektronicznych. Wzory wniosków będą dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej, co ułatwi procedury, choć wnioski papierowe pozostaną w użyciu.

Implikacje dla Właścicieli Działek

Korzyści z Deregulacji

• Szybsze decyzje: Skrócenie procedur do 35 dni ułatwi wycinkę drzew zagrażających bezpieczeństwu lub kolidujących z inwestycjami domowymi.
• Mniej biurokracji: Milcząca zgoda i elektroniczne wnioski zmniejszą obciążenie administracyjne.
• Elastyczność: Brak zmian w limitach obwodu (np. 80 cm dla wierzby) pozwala na wycinkę mniejszych drzew bez formalności.

Wyzwania i Ryzyka

• Kary za błędy: Niezgłoszenie wycinki drzew powyżej limitów obwodu grozi karami (np. 5000 zł za dąb 100 cm).
• Ochrona gatunków: W okresie lęgowym ptaków (1 marca–15 października) wycinka może być ograniczona, chyba że drzewo zagraża bezpieczeństwu.
• Nasadzenia zastępcze: Nowe wymogi mogą zwiększyć koszty dla właścicieli wycinających większe drzewa.
• Sprzeciwy gmin: Wzmożona ochrona przyrody może prowadzić do częstszych sprzeciwów, szczególnie na terenach chronionych.

Praktyczne Wskazówki dla Właścicieli

Jak Przygotować Zgłoszenie

1. Zmierz obwód pnia na wysokości 5 cm. Jeśli przekracza limity (np. 50 cm dla dębu), zgłoś wycinkę.
2. Zbierz dane: Imię, adres, numer działki, rysunek/mapka, gatunek drzewa.
3. Złóż zgłoszenie w gminie (osobiście, listownie lub online na biznes.gov.pl).
4. Poczekaj na oględziny: Gmina ma 14 dni (po zmianach) na sprawdzenie drzewa.
5. Sprawdź sprzeciw: Brak odpowiedzi po 35 dniach oznacza zgodę.

Jak Uniknąć Kar

• Sprawdź ochronę: Upewnij się, że drzewo nie jest pomnikiem przyrody ani siedliskiem chronionych gatunków.
• Dokumentuj stan drzewa: W przypadku zagrożenia (np. obumarłe drzewo) zrób zdjęcia lub uzyskaj opinię dendrologa.
• Przestrzegaj okresu lęgowego: Wycinkę planuj poza marcem–październikiem, chyba że jest pilna.

Koszty Usług Arborystycznych

Oprócz opłat administracyjnych, wycinka wiąże się z kosztami usług firm:

• Małe drzewo (3–5 m): 200–500 zł.
• Średnie drzewo (10 m): 500–1500 zł.
• Duże drzewo (20 m, z podnośnikiem): 2000–5000 zł+.
  Ceny zależą od regionu, trudności i sprzętu (np. wycinka alpinistyczna w mieście jest droższa).

Perspektywy i Kontrowersje

Opinie Społeczne

Planowane zmiany budzą mieszane reakcje:

• Zwolennicy: Właściciele działek i organizacje, jak Polska Izba Gospodarcza, popierają deregulację, widząc w niej ułatwienie dla remontów czy budowy domów.
• Przeciwnicy: Ekolodzy, np. Fundacja FER, obawiają się, że skrócenie procedur może zwiększyć wycinkę cennych drzew. Krytykują też brak waloryzacji stawek opłat, które od 2017 roku są zbyt niskie (np. 2500 zł za dąb).
• Rząd: Ministerstwo Klimatu podkreśla, że zmiany łączą uproszczenia z ochroną przyrody poprzez nasadzenia zastępcze i kontrolę na terenach chronionych.

Długoterminowe Skutki

Uproszczenie procedur może przyspieszyć inwestycje prywatne, ale bez ścisłej kontroli istnieje ryzyko nadmiernej wycinki, szczególnie w obliczu zmian klimatycznych. Drzewa odgrywają kluczową rolę w łagodzeniu upałów, pochłanianiu CO2 i zapobieganiu powodziom. Dlatego nowe regulacje muszą równoważyć potrzeby właścicieli z ochroną środowiska.

Podsumowanie

Planowane zmiany w 2025 roku w przepisach o wycince drzew na prywatnych działkach w Polsce koncentrują się na przyspieszeniu procedur zgłoszeniowych (35-dniowa milcząca zgoda) i ujednoliceniu wniosków elektronicznych. Nie zmieniają one stawek opłat, które pozostają na poziomie z 2017 roku (np. 25 zł/cm dla dębu), mimo teoretycznej granicy 500 zł/cm w ustawie. Wprowadzają też większe wymogi ochrony przyrody, takie jak nasadzenia zastępcze i kontrola na terenach chronionych. Właściciele działek zyskają na szybszych procedurach, ale muszą uważać na kary za nielegalną wycinkę i ograniczenia w okresie lęgowym ptaków. Aby działać zgodnie z prawem, warto dokładnie zmierzyć drzewa, zgłosić wycinkę i sprawdzić lokalne regulacje.

Źródła:

• Ustawa o ochronie przyrody (Dz.U. 2024 poz. 1478).
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z 3 lipca 2017 r. (Dz.U. 2017 poz. 1330).
• Wykaz prac legislacyjnych rządu, maj 2025.
• Strony: niemalipy.wroclaw.pl, poradnikogrodniczy.pl, kb.pl, biznes.gov.pl.
• Posty na X: @TVN24BiS, @EquesNaturae, @BizblogPl (maj 2025).